ARU (Anngaru): Sumpah Setia Para TUBARANI

ARU (Anngaru): Sumpah Setia Para TUBARANI


بِسْــــــــــــــــمِ اﷲِالرَّحْمَنِ اارَّحِيم



Assalamu alaikum Sa’ribattang…
Setelah berhasil memposting salah satu tradisi dari Makassar yakni Syair Pakkio’ Bunting", kali ini saya hadir lagi untuk memposting tradisi lainnya, yaitu  “Aru atau Anngaru”… Sebuah susunan kalimat sastra yang tertuang dalam bahasa Makassar secara apik dan puitis…
Selamat menikmati Sa’ribattang…!

Aru atau Anngaru adalah semacam ikrar atau ungkapan sumpah setia, yang sering diucapkan oleh para Tubarani (abdi kerajaan) atau wakil dari salah seorang gallarrang kepada rajanya pada masa Kesultanan Gowa di masa silam.

Pada saat tampil di hadapan Sang Raja, Tubarani yang akan Anngarumengambil posisi berlutut dengan posisi badan tegap, tangan kanan memegang badik yang terhunus, dengan wajah yang menatap ke arah depan dengan penuh kemantapan dan keyakinan hati sebagai tanda atas kesetiaan kepadanya.

Pada masa peperangan, para prajurit Kerajaan Gowa yang akan berangkat ke medan perang, terlebih dahulu mengucapkan sumpah setia (Aru atauAnngaru) di depan Sombayya ri Gowa bahwa ia akan berjuang untuk mempertahankan wilayah kerajaan, membela kebenaran, dan tak akan mundur selangkah pun sebelum melangkahi mayat musuhnya. Pada saat diucapkan, Aru ini dapat membakar semangat juang para prajurit, dan menimbulkan jiwa patriotisme di kalangan laskar prajurit kerajaan.

Tapi pada masa damai, tradisi Anngaru ini diucapkan saat akan mengangkat pejabat baru kerajaan. Aru yang diucapkan itu merupakan dorongan atau motivasi untuk mewujudkan cita-cita dalam membangun kerajaan.

Pada masa sekarang ini, tradisi Anngaru sering digunakan dalam berbagai hal, antara lain pada upacara adat, kegiatan pemerintahan, maupun penyambutan tamu-tamu kehormatan. Aru yang diucapkan pada upacara tersebut selain memiliki nilai magis, juga berfungsi sebagai pemahaman, kebanggaan dan pelestarian budaya.

Anngaru merupakan ciri khas kerajaan dan masyarakat Gowa dan kerajaan-kerajaan di Makassar sekitarnya.

Baiklah Sa’ribattang… dibawah ini Jufri Daeng Nigga akan menyuguhkan beberapa naskah Aru atau Anngaru yang saya sedot dari beberapa sumber…!
***

ARU TUBARANI I
Ata karaeng
Tabe’ kipammopporang mama’
Ri dallekang labbiritta
ri sa’ri karatuanta ri empoang matinggita

Inakke mine karaeng
Lambara’ tatassa’la’na Gowa
Nakareppekangi sallang karaeng
Panngulu ri barugayya
Nakatepokangi sallang karaeng
Pasorang attannga parang

Inai-inaimo sallang karaeng
Tamappattojengi tojenga
Tamappiadaki adaka
Kusalagai sirinna kuisara parallakkenna
Berangja kunipatebba pangkulu’ kunisoeyang

Ikau anging karaeng naikambe leko’ kayu
Mirikko anging namarunang leko’ kayu
Iya sani madidiyaji nurunang

Ikau je’ne’ karaeng naikambe batang mammayu
Solongko je’ne’ namammayu batang kayu
Iya sani sompo bonangpi kianyu

Ikau jarung karaeng naikambe bannang panjai’
Ta’leko jarung namminawang bannang panjai’
Iya sani lambusuppi nakontu tojeng

Makkanamamaki mae karaeng
naikambe mappa’jari
Mannyabbu’ mamaki karaeng
naikambe mappa’rupa

Punna sallang takammaya
aruku ri dallekanta’
Pangkai jerakku tinra’ bate onjokku
Pauwang ana’ ri boko pasang ana’ tanjari
Tumakkanayya karaeng natanarupai janjinna

Sikammajinne aruku ri dallekanta
Dasi nadasi nana tarima panngaruku
Salama’…
***

ARU TUBARANI II
Tabe kipammoporang mama’ karaeng
Ridallekang malabbiritta
Risa’ri karatuanta riempoang matinggita

Tojeng… tojeng-tojeng karaeng
Inakke mine karaeng ata mattojeng-tojengta
Appau mamaki karaeng naikambe mappa’jari
Anjo’jo’mamaki karaeng naikambe mappa’rupa

Tojeng… tojeng-tojeng karaeng
Inai-nai mami sallang karaeng
Lampa teteki riada’
lampa onjokki ri kontu tojeng
Kupannepokangi sallang balembeng ri barugaya

Tojeng… tojeng-tojeng karaeng
Ikattemi antu karaeng
Minasa allo banngiku
panrannuang masungguku
Ikatte anging karaeng naikambe leko’ kayu
Ammirikko anging namarunang leko’ kayu
Ikatte je’ne karaeng naikambe batang mammayu
Solongko je’ne namammayu batang kayu
Ikatte jarung karaeng na ikambe bannang panjai’
Anta’leko jarung namamminawang bannang panjai’

Tojeng… tojeng-tojeng karaeng
Punna sallang takammaya aruku ridallekanta
Pangkai jerakku tinraki bate onjokku
Pauangi ana’ riboko pasangi ana’ tanjari
Tumakkanayya karaeng tana rupai janjinna
Dasi na dasi nakitarimai panngaruku
***

ARU TUBARANI III
Cini-cini mami sallang karaeng
Buleng-bulengna mangasa
Jangang tani pakkurua
Bukkuru’ tani kadoa

Iya-iyannamo sallang karaeng
Rewanngang na inakke
Tampa tetea ri ada’
Kupolong tallu pokeku attannga parang
Kupolong appaki selekku a’bangkeng romang

Iya-iyanamo sallang karaeng
Rewanngang na inakke
Iya-iyannamo sallang karaeng
Baraniyanngang na inakke
Sekre lipa’ kuruwai warakkanna Parangtambung
Sekre lipa’ kuruwai timboranna Bulussari

Nani cini bura’nena bura’neya
Tanrinna tau lolowa
Dampenna ana’ raraya
Tena jail kawang tana katto
Benteng tannga tana ambi’
Tena todong bili’ tanna pantamai

Kamma tommama sallang karaeng
Layang-layang nionjong attannga parang
Nari’bakkang ana’ ratite
Nalollong ana’ mariang
Nampa kukana sallang karaeng
Inakke minne buleng-bulengna Mangasa
***

Postingan populer dari blog ini

teks panjang Aru Tubaraniya Ri Gowa

SILSILAH RAJA-RAJA GOWA

KELONG TAU RIOLO (AGAMA)